Upadłość – operacje księgowe wymagane przed zamknięciem ksiąg rachunkowych

06-09-2023

 

Zgodnie z art. 12 ust.2 ustawy o rachunkowości (dalej jako: UOR) jednostki, wobec których otwarto postepowanie upadłościowe, są zobowiązane zamknąć księgi rachunkowe na dzień:

• poprzedzający datę ogłoszenia upadłości (art. 12 ust. 2 pkt 6 UOR)
• zakończenia postępowania upadłościowego (art. 12 ust. 2 pkt 2 UOR).

Zamknięcia ksiąg dokonuje się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od zaistnienia ww. zdarzeń.

Przed zamknięciem ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający datę ogłoszenia upadłości, należy dopełnić szeregu czynności w obszarze rachunkowości jednostki, w szczególności:

1. przeprowadzić inwentaryzację aktywów i pasywów według zasad określonych w art. 26 ust. 4 UOR,
2. wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych roku obrotowego ujawnione różnice inwentaryzacyjne,
3. dokonać wyceny aktywów według zasad określonych w art. 29 UOR,
4. dokonać wyceny aktywów i pasywów w walutach obcych zgodnie z art. 30 UOR,
5. dokonać aktualizacji należności, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty,
6. utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane utratą zdolności do kontynuowania działalności, określoną w art. 29 UOR,
7. utworzyć rezerwy na przyszłe zobowiązania, a w szczególności straty z operacji gospodarczych w toku określone w art. 35d UOR.

Zgodnie z art. 26 ust. 4 UOR jednostki przeprowadzają inwentaryzację stanu posiadanych aktywów i pasywów określonych w art. 26 ust. 1 UOR również na dzień poprzedzający dzień wszczęcia postępowania upadłościowego.

Przeprowadzenie inwentaryzacji w toku postepowania upadłościowego ma szczególne znaczenie dla realnej wyceny majątku, który po jego spieniężeniu ma zaspokoić roszczenia wierzycieli oraz pokryć koszty prowadzonego postepowania.

Stwierdzone w wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji różnice, pomiędzy stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych, należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji (art. 27 ust. 2 UOR). Powyższe zapewnia urzeczywistnienie stanu majątkowego jednostki na dzień otwarcia postepowania upadłościowego.
Kluczowym elementem czynności przygotowawczych do realizacji postepowania upadłościowego jest wycena posiadanych aktywów na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości. Wyceny tej dokonuje się zgodnie z treścią art. art. 29 i 30 UOR, przy założeniu braku kontynuacji działalności.

Wyceny tej dokonuje się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Ostatnim elementem, na który należy zwrócić szczególną uwagę jest przewidziany w art. 29 ust. 1 UOR obowiązek utworzenia rezerw na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności. Co ważne, rezerwy te, w przeciwieństwie do rezerw tworzonych na podstawie art. 35d UOR, obejmują swym zakresem także przyszłe zobowiązania, nieciążące aktualnie na jednostce.