Wybór formy opodatkowania przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

16-01-2023

 

Wybór formy opodatkowania przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą opodatkowywać osiągane z tej działalności dochody/przychody na trzy sposoby:

• według skali podatkowej,
• podatkiem liniowym,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

 

OPODATKOWANIE WG SKALI PODATKOWEJ

Opodatkowanie dochodów według skali podatkowej jest podstawowa formą opodatkowania i następuje z mocy prawa. Dokonanie wyboru tej formy opodatkowania nie wymaga od podatnika zawiadamiania urzędu skarbowego.
Podstawą obliczenia podatku jest dochód. Opodatkowanie następuje wg poniższych stawek:

• do 120.000 zł dochodu – wg stawki 12% minus kwota zmniejszająca podatek w wysokości 3.600 zł,
• po przekroczeniu 120.000 zł dochodu – wg stawki 32% od nadwyżki ponad 120.000 zł plus 10.800 zł.

Ponadto podatnicy opodatkowani według skali podatkowej opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9% dochodu z prowadzonej działalności. Składka ta nie podlega odliczeniu ani od dochodu, ani od podatku. Nie stanowi również kosztu uzyskania przychodu.

 

OPODATKOWANIE PODATKIEM LINIOWYM

Podatnicy mogą wybrać opodatkowanie dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej podatkiem liniowym w wysokości 19% osiągniętego dochodu.

Wyboru tej formy opodatkowania dokonuje się poprzez złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o dokonaniu ww. wyboru. Termin na złożenie tego oświadczenia upływa 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.
Oświadczenie to można złożyć za pośrednictwem CEiDG.

Dokonany wybór sposobu opodatkowania podatkiem liniowym dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik w ww. terminie zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złoży w terminie i na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Należy pamiętać, że jeżeli podatnik wybierze opodatkowanie podatkiem liniowym i w tym samym roku będzie uzyskiwać przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik (lub co najmniej jeden ze wspólników) wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten utraci w tym roku prawo do opodatkowania podatkiem liniowym.

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym opłacają składkę zdrowotną od dochodu z tej działalności w wysokości 4,9% osiągniętego dochodu.
Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym mogą obniżać dochód m.in. o składki na ubezpieczenia społeczne. Nie mogą jednak korzystać jednak z ulgi na dzieci, ulgi dla samotnych rodziców czy wspólnego opodatkowania małżonków.
Co ważne mogą również obniżać dochód lub zaliczać do kosztów uzyskania przychodów zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym (także za osoby współpracujące) do kwoty 10.200 zł w roku podatkowym.

 

OPODATKOWANIE RYCZAŁTEM OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH

Podstawą opodatkowania ryczałtowców nie są dochody, a wyłącznie osiągane przychody z prowadzonej działalności. Jest to ciekawa alternatywa dla podatników, których działalność gospodarcza nie generuje wysokich kosztów uzyskania przychodów. Ta forma opodatkowania przysługuje podatnikom, których przychody z działalności nie przekroczyły w roku poprzednim 2.000.000 euro.
Stawki ryczałtu ewidencjonowanego są zróżnicowane w zależności od rodzaju prowadzonej działalności i wynoszą odpowiednio: 17%, 15%, 14%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% przychodu.

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zobowiązani są do płacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, dla których wysokość podstawy ich wymiaru ustala się jako procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku:

• 60% gdy przychody nie przekraczają w roku podatkowym 60 tys. zł
• 100% gdy przychody przekraczają w roku podatkowym 60 tys. zł, ale są niższe niż 300 tys. zł
• 180% gdy przychody przekraczają w roku podatkowym 300 tys. Zł

Przychody mogą być pomniejszone o 50% zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej (także za osoby współpracujące)/
Ponadto podatnik ma prawo odliczyć od przychodów m.in. składki na ubezpieczenia społeczne, określone ustawowo darowizny, wydatki w ramach ulgi rehabilitacyjnej oraz ulgi termomodernizacyjnej (jeżeli nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów uzyskania przychodów), a także stratę podatkową.

Wyboru tej formy opodatkowania dokonuje się poprzez złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o dokonaniu ww. wyboru do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego. W przypadku spółek ww. oświadczenie składają wszyscy wspólnicy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym według miejsca zamieszkania poszczególnych wspólników.
Dokonany wybór formy opodatkowania przychodów ryczałtem dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik złoży oświadczenie o rezygnacji z tej formy opodatkowania albo oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym.

Co ważne opodatkowania w formie ryczałtu nie mogą stosować podatnicy m.in. osiągający w całości lub w części przychody z tytułu:

• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• prowadzenia aptek,
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym.

Podobnie jak w przy podatku liniowym, ryczałtu ewidencjonowanego nie może stosować podatnik, który w danym roku lub w roku poprzednim wykonuje dla obecnego lub byłego pracodawcy czynności odpowiadające czynnościom, które wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Ponadto opodatkowania w formie ryczałtu nie mogą stosować również podatnicy podejmujący wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

• samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
• w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
• samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka

- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach.