Wykup samochodu osobowego z leasingu - skutki podatkowe

22-02-2023

Leasing Leasing operacyjny jest jedną z najczęstszych form finansowania użytkowania pojazdów przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Po zakończeniu spłaty rat leasingowych, przedsiębiorca ma prawo wykupić pojazd na korzystnych warunkach. Skutki podatkowe wykupu pojazdu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego są różne i zależą przede wszystkim od tego czy dokonamy wykupu:

w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy
na cele prywatne.

WARIANT NR 1 - WYKUP SAMOCHODU W RAMACH PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

WYKUP – SKUTKI PIT

Wykup samochodu osobowego z leasingu stanowi dostawę towaru. Wykupiony samochód osobowy można wprowadzić do firmy jako środek trwały i go amortyzować albo w przypadku, gdy jego wartość nie przekracza kwoty 10 tys. zł, jednorazowo ująć w kosztach uzyskania przychodu w miesiącu oddania go do używania.

WYKUP – SKUTKI VAT

Jeżeli pojazd będący przedmiotem wykupu z leasingu, będzie wykorzystywany do działalności opodatkowanej VAT, to nabywca będący podatnikiem vat czynnym, będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej wykup samochodu.

Co ważne, sposób wykorzystywania wykupionego pojazdu będzie miał wpływ na wartość podatku VAT podlegającego odliczeniu;

50% wartości podatku VAT w przypadku wykorzystywania pojazdu w celach mieszanych (prywatnych i służbowych),
100% wartości podatku VAT w przypadku wykorzystywania pojazdu wyłącznie w celach związanych z działalnością.

W pierwszym przypadku z faktury za wykup pojazdu odliczymy 50% podatku VAT. Pozostała część tego podatku zwiększy wartość początkową nabytego pojazdu, podlegająca amortyzacji. W drugim przypadku odliczymy całą kwotę podatku VAT.

SKUTKI PODATKOWE SPRZEDAŻY WYKUPIONEGO POJAZDU

Sprzedaż pojazdu stanowiącego majątek firmowy stanowi przychód opodatkowany na zasadach obwiązujących w danej działalności.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT samochód wykupiony z leasingu (bez względu czy wykup nastąpi do działalności, czy będzie miał charakter prywatny), będzie można sprzedać bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego dopiero po upływie 6 lat.

Na gruncie przepisów o VAT, sprzedaż samochodu stanowi odpłatną dostawę towaru i jako taka jest opodatkowana VAT na zasadach ogólnych.

WYCOFANIE POJAZDU Z DZIAŁALNOŚCI W CELU JEGO SPRZEDAŻY ALBO DAROWIZNY

Często przedsiębiorcy dokonują wykupu pojazdu z leasingu, wprowadzają go do ewidencji środków trwałych i amortyzują. W takiej sytuacji wycofanie pojazdu z działalności i jego dalsza sprzedaż będzie opodatkowana podatkiem dochodowym.

Samo wycofanie samochodu osobowego na cele prywatne na gruncie podatku dochodowego nie wywoła większych skutków, poza tym, że nieumorzona część wartości początkowej środka trwałego nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu.

Niestety sprzedaż samochodu przed upływem 6 lat będzie opodatkowana. Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT samochód wprowadzony do ewidencji środków trwałych i następnie wycofany z niej w celu odsprzedaży, można sprzedać bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego dopiero po upływie 6 lat.

Darowizna jest czynnością nieodpłatną i w związku z tym nie generuje po stronie darczyńcy przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym. Obdarowany, zaliczający się do grupy osób najbliższych darczyńcy, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn, może się uwolnić od obowiązku zapłaty podatku od darowizny.

Mniej korzystnie kształtuje się sytuacja podatkowa na gruncie przepisów ustawy o VAT. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, wycofując pojazd ze środków trwałych na cele prywatne przedsiębiorcy, ma on obowiązek opodatkować transakcję podatkiem VAT od wartości rynkowej pojazdu, jeśli miał prawo do choćby częściowego odliczenia podatku VAT przy jego nabyciu.

Ponadto znajdzie zastosowanie art. 90b ustawy o VAT określający zasady korekty odliczonego podatku VAT w przypadku wycofania pojazdu na cele osobiste. W przypadku pojazdów o wartości do 15 tys. zł obowiązek korekty powstanie w sytuacji, gdy wycofanie samochodu na cele osobiste ma miejsce w ciągu 12 miesięcy od jego oddania do używania. Gdy wartość pojazdu przekracza 15 tys. zł okres korekty wynosi 5 lat.

W sytuacji gdy przedsiębiorca nie posiadał prawa do częściowego lub pełnego odliczenia VAT od nabycia pojazdu oraz jego części składowych, wówczas podatnik nie będzie zobligowany do opodatkowania wycofania samochodu osobowego podatkiem VAT. Nie będzie miała tutaj miejsca również korekta VAT, o której mowa w art. 90b VAT.

WARIANT NR 2 - WYKUP PRYWATNY SAMOCHODU Z LEASINGU

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ma prawo dokonać wykupu pojazdu z leasingu zarówno w ramach prowadzonej działalności jak i do użytku prywatnego. W tym drugim przypadku nie księgujemy faktury dokumentującej wykup pojazdu, nie odliczamy od niej podatku vat i nie wprowadzamy pojazdu do ewidencji środków trwałych – pojazd stanowi majątek przedsiębiorcy (osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarcza), ale niezwiązany z prowadzoną działalnością.

WYKUP PRYWATNY – SKUTKI PIT

Nabycie leasingowanego pojazdu do majątku prywatnego, jako składnika majątkowego niezwiązanego z prowadzoną działalnością nie uprawnia podatnika do zaliczenia wydatków z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli jednak przedsiębiorca będzie wykorzystywał samochód wykupiony prywatnie z leasingu również w prowadzonej działalności gospodarczej, to w takiej sytuacji będzie miał prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 20% wartości poniesionych wydatków z tytułu eksploatacji pojazdu w ww. celu.

WYKUP PRYWATNY – SKUTKI VAT

Podobnie jak w przypadku koszów uzyskania przychodów, wykup prywatny nie daje prawa do odliczenia podatku vat ujętego w fakturze dokumentującej wykup z leasingu.

WYKUP PRYWATNY – SKUTKI SPRZEDAŻY WYKUPIONEGO POJAZDU

Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT samochód wykupiony z leasingu, w tym także na cele prywatne, będzie można sprzedać bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego dopiero po upływie 6 lat.
Natomiast jeśli chodzi o podatek VAT, to przy sprzedaży samochodu wykupionego prywatnie z leasingu operacyjnego, nie powstanie obowiązek zapłaty tego podatku.
Dostawa towarów podlega opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika i jednocześnie działającego w takim charakterze w danej transakcji. W związku z tym, gdy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie, nie oznacza prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy w stosunku do tej konkretnej czynności. Tym samym sprzedaż samochodu z majątku osobistego osoby fizycznej, jednocześnie prowadzącej działalność gospodarczą, nie jest opodatkowana podatkiem VAT, ponieważ sprzedający nie występuje w tej czynności w charakterze podatnika vat.

WYKUP PRYWATNY – DAROWIZNA WYKUPIONEGO POJAZDU

Darowizna jest czynnością nieodpłatną i w związku z tym nie generuje po stronie darczyńcy przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym. Obdarowany, zaliczający się do grupy osób najbliższych darczyńcy, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn, może się uwolnić od obowiązku zapłaty podatku od darowizny.
W związku z tym, iż mamy do czynienia z darowizną prywatnego składnika majątku, nie związanego z prowadzoną działalnością, nie powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT – nie mamy bowiem do czynienia z wycofaniem składnika majątku firmy na cele prywatne przedsiębiorcy.