Zmiana polityki rachunkowości
30-10-2023
Ustawa o rachunkowości określa ogólne zasady rachunkowości jednostek gospodarczych. Nie odnosi się jednak do rozwiązań charakterystycznych dla poszczególnych branż. Prawo bilansowe pozwala kierownikowi jednostki na dokonanie wyboru konkretnych rozwiązań w ramach ogólnych ram nakreślonych przez ustawę o rachunkowości. Te szczegółowe zasady jednostka określa w przyjętej polityce rachunkowości.
Zasada ciągłości stosowania przyjętych zasad rachunkowości
Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy o rachunkowości (zwanej dalej jako: „UOR”) obowiązującą w jednostce politykę rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby informacje wynikające ze sprawozdań finansowych za kolejne lata były porównywalne
Prawo do zmiany polityki rachunkowości
Obowiązek zachowania zasady ciągłości stosowania przyjętych zasad rachunkowości, nie oznacza, że nie mogą one zostać zmienione.
Zmiany polityki rachunkowości mogą nastąpić na skutek:
- zmian przepisów o rachunkowości lub
- zmian dokonanych przez jednostkę z własnej inicjatywy lub
- zaprzestania stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości przy sporządzaniu sprawozdań finansowych przez emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów EOG oraz jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR.
Zmiany polityki rachunkowości z inicjatywy przedsiębiorcy
Często praktyka gospodarcza, zwłaszcza dynamiczny rozwój firmy czy np. przebranżowienie, zmuszają przedsiębiorcę do aktualizowania wcześniej przyjętych zasad rachunkowości.
Jeśli chodzi o zmiany polityki rachunkowości wskutek potrzeb wewnętrznych przedsiębiorstwa, to pozwalają na to przepisy art. 8 ust. 2 UOR, zgodnie z którym w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ww. ustawą.
Decyzja o zmianie zasad rachunkowości może zostać podjęta w dowolnym momencie, jednak jej skutki należy odnieść do całego roku obrotowego. Nie wolno zmieniać zasad rachunkowości w trakcie roku obrotowego. Zmiany polityki rachunkowości wchodzą w życie zawsze od pierwszego dnia roku obrotowego, przy czym mogą one następować także z mocą wsteczną.
Forma podjęcia decyzji o zmianie polityki rachunkowości
Zmiany polityki rachunkowości dokonuje kierownik jednostki w formie pisemnej. Z uwagi na odmienny sposób podejmowania decyzji za względu na formę prawną prowadzenia działalności, w zróżnicowany sposób wprowadza się również zmiany w polityce rachunkowości, w szczególności:
- w spółkach kapitałowych - uchwałą zarządu,
- w spółkach osobowych - uchwałą wspólników,
- w firmie osoby fizycznej - zarządzeniem właściciela.
Zmiany polityki rachunkowości a sprawozdanie finansowe
Zgodnie z art. 8 ust. 2 UOR zd. 2 zmiana polityki rachunkowości wiąże się z koniecznością określenia w informacji dodatkowej wpływu dokonanych zmian na sprawozdanie finansowe, w szczególności należy:
- podać przyczyny dokonania zmian,
- określić liczbowo wpływ dokonanych zmian na wynik finansowy jednostki,
- zapewnić porównywalność danych bieżącego sprawozdania ze sprawozdaniem poprzedniego roku.
Skutki dokonanych zmian w przyjętych zasadach rachunkowości należy odnieść na kapitał własny i wykazuje się je jako zysk bądź stratę z lat ubiegłych.